SOSYOLOJİ (TÜRKÇE, DOKTORA)
Doktora	TYYÇ: 8. Düzey	QF-EHEA: 3. Düzey	EQF-LLL: 8. Düzey

Ders Tanıtım Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Yarıyıl	Teorik	Pratik	Kredi	AKTS
SOS6013	Tarım ve Gıda Sosyolojisi	Bahar	3	0	3	12

Bu katalog bilgi amaçlıdır, dersin açılma durumu, ilgili bölüm tarafından yarıyıl başında belirlenir.

Temel Bilgiler

Öğretim Dili:	Turkish
Dersin Türü:	Departmental Elective
Dersin Seviyesi:	LİSANSÜSTÜ
Dersin Veriliş Şekli:	Yüz yüze
Dersin Koordinatörü:	Öğ.Gör. İLHAN ZEYNEP KARAKILIÇ
Dersin Amacı:	Bu dersin amacı, öğrencilere başta Türkiye olmak üzere kırsal kesimde iş başında olan farklı mekanizmaları anlamaları için gerekli araçları kazandırmanın yanı sıra, öğrencilere gıdanın hazırlanması ve tüketilmesi sırasında şekillenen toplumsal uygulamaları ve gıda sistemlerinin işleyişindeki farklı sosyal ve ekonomik mekanizmaları anlamaları için kavramsal ve teorik araçlar kazandırmayı amaçlamaktadır. Sosyolojik süreçlerin ve faktörlerin kırsal alanlarda ve kent merkezlerinde değişen tarım politikaları ve gıda tüketim/üretim pratikleri ile ilişkili olarak nasıl işlediğini anlamaya çalışır. Dersler ve okuma ödevleri, kapitalist tarım, Türkiye'ye yayılımı, dönüşümü, çiftçi, işçi ve tüketiciyi kapsayan dinamik bir yapı olan gıda sistemleriyle ilişkisi hakkında sosyolojik bir bakış açısı sunmaktadır. Buna ek olarak, ders materyali aynı zamanda gıdaya sosyolojik bakış açısını ve bunun toplum oluşumu, toplumsal cinsiyet ilişkileri ve kimlik sorunları ile ilişkisini de kapsamaktadır. Dersin amacı, tarım sektörünün ve gıda sistemlerinin işleyişine ilişkin bütüncül bir bakış açısı ile kırsal dönüşüm, göç veya gıda krizi gibi güncel toplumsal konularla ilişki kurmaktır.

Öğrenme Kazanımları

Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;
Ders sırasında öğrenciler:
1. Kapitalist tarımın ortaya çıkışı ve Türkiye'ye yayılması, gıda ve gıda sistemleri sosyolojisi etrafındaki temel kavramlar ve teorik tartışmalar hakkındaki anlayışlarını artıracak,
2. Türkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca tarım politikaları ve bunların dönüşümlerinin farklı gruplar üzerindeki etkileri hakkında bilgi edinecek
3. Gıda sistemlerinin farklı parçalarını, bu parçaların birbirleriyle ilişkilerini ve önemlerini öğrenecek
4. Gıda, gıda hazırlama ve gıda tüketimi ile ilgili pratiklerin sosyolojik önemi ve bu uygulamaların Türkiye'de ve dünyada tarihsel olarak nasıl değiştiği hakkında temel bilgilere sahip olacak, kentsel tarım, gıda egemenliği, gıda krizleri veya tarım 4.0 gibi gıda ve tarım etrafındaki güncel tartışmaları öğreneceklerdir.

Dersin İçeriği

Bu ders, Türkiye'nin tarımsal dönüşümüne ve değişen gıda pratiklerine odaklanarak kırsal alanların ve gıda sistemlerinin sosyolojik dinamiklerini araştırmaktadır. Tarım politikaları, kapitalist tarım ve gıda üretim ve tüketimini şekillendiren sosyal ve ekonomik mekanizmalar arasındaki etkileşimi inceler. Ders, bütüncül bir bakış açısıyla kırsal dönüşüm, göç, gıda krizleri, topluluk oluşumu, toplumsal cinsiyet ilişkileri ve kimlik gibi konuları ele almaktadır.
Bu derste işbirlikçi öğrenme, anlatım, okuma, tartışma ve bireysel öğrenme yöntemleri kullanılacaktır.

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta	Konu	Ön Hazırlık
1)	Sınıfla buluşma, ders müfredatının ve ders materyalinin tanıtımı
2)	Kapitalist tarımın doğuşu	Köymen, O. (2008). “1. İnsan- Toprak İlişkisinin Tarihsel Dönemeçleri”, “2. Kapitalizm ve Köylülük”, “3. Mülksüzleşme ve Bağımlılık”, Kapitalizm ve Köylülük, Ağalar, Üretenler, Patronlar içinde. İstanbul: Yordam Kitap. Pp. 17-101.
3)	Türkiye'de tarımın dönüşümü 1	Ödev 1 Köymen, O. (2008). “4. Türkiye”. Kapitalizm ve Köylülük, Ağalar, Üretenler, Patronlar içinde. İstanbul: Yordam Kitap. Pp. 101-169.
4)	Türkiye'de tarımın dönüşümü 2	Ödev 2 Keyder, Ç. ve Yenal, Z. (2015). “Artık Her Şey Metalaşıyor: Küreselleşen Türkiye’de Tarımsal Dönüşüm”, Bildiğimiz Tarımın Sonu, Küresel İktidar ve Köylülük içinde. İstanbul: İletişim Yayınları. Pp. 49-103.
5)	Gıdaya Sosyolojik Bakış Açıları	Ödev 3 Akarçay, E. (2016). “Kuramsal Temeller”, Beslencenin Sosyolojisi içinde. Ankara: Phoeneix Yayınevi. Pp 45-97.
6)	Gıda, aile, cinsiyet	İnce, Ş. (2015). “İki Kadın Bir Mutfak, Kadınlararası İktidar İlişkileri”, Moment Dergi, 2(2): 135-156. Cantek, F. (2011). “Mutfakta Pişer, İnternete de Düşer, Yemek Blogları Kadınlara Neler Vaad Ediyor?”, Kültür ve İletişim, 14(1):9-39.
7)	Gıda, topluluk, göç, kimlik	Beşirli, H. (2010). “Yemek, Kültür ve Kimlik”, Milli Folklor, 22(87): 159-169. Yıldırım, E. (2019). “Yemek, Ulusal Kimlik ve Milliyetçilik İlişkisi Üzerine: Çiya Markası ve Turquality Programı Örnekleri Üzerinden Bir Yaklaşım Denemesi”, Ekonomi, Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2):188-203.
8)	Gıda Sistemleri	Ödev 4 Adaman, F.(2023). “Sürdürülebilir ve Dirençli Bir Gıda Sistemi:Türkiye Analizi”, İstanbul: İstanbul Politikalar Merkezi. Greenpeace, (????). “Türkiye’nin Tarım ve Gıda Sistemi, İstanbul’un Gıda Tedarik Zinciri”. İstanbul: Greenpeace.
9)	Gıda Sistemlerinde İşçiler .	Dedeoğlu, S. (2018). “Tarımsal Üretimde Göçmen İşçiler: Yoksulluk Nöbetinden Yoksulların Rekabetine”, Çalışma ve Toplum, 2018(1):37-68
10)	Gıda Sistemlerinde Tüketiciler	Ödev 5 Meseri, R. ve E. Aksoydan (2023). Sürdürülebilir Beslenme: Yediklerimizin/İçtiklerimizin Sağlığımıza ve Gezegene Etkileri, , Gıdanın Politik Ekolojisi içinde. Hazırlayanlar F. Adaman ve S. Akkoç. Metis Yayınları: İstanbul.
11)	Kentsel Tarım	Özdoğan, H.K. (2023). “Tarımlaşma ve Tarımsızlaşma: İstanbul’da Bostancılığa Bütünsel Bir Bakış Denemesi”, Eğitim, Bilim, Toplum Dergisi, 21(81):173-207.
12)	Tarım 4.0	Ödev 6 Kılavuz, E. ve İ. Erdem (2019). “Dünyada Tarım 4.0 Uygulamaları ve Türk Tarımının Dönüşümü”, Social Sciences (NWSASOS), 14(4):133-157. Özertan, G. ve Z. Aksoy (2023). Yeni Teknolojiler ve Geleneksel Bilgi Ekseninde Tarım ve Gıda Sektörü, Gıdanın Politik Ekolojisi içinde. Hazırlayanlar F. Adaman ve S. Akkoç. Metis Yayınları: İstanbul.
13)	Gıda Krizi	Doğan, O. (2020). Türkiye’de Kendine Yeterli ve Krizlere Dayanıklı bir Tarım-Gıda Sistemi için Kovid-19 Pandemisi Çerçevesinde Öneriler. TESEV Değerlendirme Notları 2020/1. Elver, H. ve Ö. Güneş (2023). “Gıdayı Konuşurken: Farklı Yaklaşımlar, Farklı Kavramlar, Gıdanın Politik Ekolojisi içinde. Hazırlayanlar F. Adaman ve S. Akkoç. Metis Yayınları: İstanbul.
14)	Dönem Özeti ve Ödev Sunumları

Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar:

Hafta 1: Sınıfla buluşma, ders müfredatının ve ders materyalinin tanıtımı

Hafta 2: Kapitalist tarımın doğuşu

Köymen, O. (2008). “1. İnsan- Toprak İlişkisinin Tarihsel Dönemeçleri”, “2. Kapitalizm ve Köylülük”, “3. Mülksüzleşme ve Bağımlılık”, Kapitalizm ve Köylülük, Ağalar, Üretenler, Patronlar içinde. İstanbul: Yordam Kitap. Pp. 17-101.

Hafta 3: Türkiye'de tarımın dönüşümü 1

Köymen, O. (2008). “4. Türkiye”. Kapitalizm ve Köylülük, Ağalar, Üretenler, Patronlar içinde. İstanbul: Yordam Kitap. Pp. 101-169.

Hafta 4: Türkiye'de tarımın dönüşümü 2

Keyder, Ç. ve Yenal, Z. (2015). “Artık Her Şey Metalaşıyor: Küreselleşen Türkiye’de Tarımsal Dönüşüm”, Bildiğimiz Tarımın Sonu, Küresel İktidar ve Köylülük içinde. İstanbul: İletişim Yayınları. Pp. 49-103.

Hafta 5: Gıdaya Sosyolojik Bakış Açıları

Akarçay, E. (2016). “Kuramsal Temeller”, Beslencenin Sosyolojisi içinde. Ankara: Phoeneix Yayınevi. Pp 45-97.

Hafta 6: Gıda, aile, cinsiyet
İnce, Ş. (2015). “İki Kadın Bir Mutfak, Kadınlararası İktidar İlişkileri”, Moment Dergi, 2(2): 135-156.

Cantek, F. (2011). “Mutfakta Pişer, İnternete de Düşer, Yemek Blogları Kadınlara Neler Vaad Ediyor?”, Kültür ve İletişim, 14(1):9-39.

Hafta 7: Gıda, topluluk, göç, kimlik

Beşirli, H. (2010). “Yemek, Kültür ve Kimlik”, Milli Folklor, 22(87): 159-169.

Yıldırım, E. (2019). “Yemek, Ulusal Kimlik ve Milliyetçilik İlişkisi Üzerine: Çiya Markası ve Turquality Programı Örnekleri Üzerinden Bir Yaklaşım Denemesi”, Ekonomi, Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2):188-203.
Hafta 8: Gıda Sistemleri

Adaman, F.(2023). “Sürdürülebilir ve Dirençli Bir Gıda Sistemi:Türkiye Analizi”, İstanbul: İstanbul Politikalar Merkezi.

Greenpeace, (????). “Türkiye’nin Tarım ve Gıda Sistemi, İstanbul’un Gıda Tedarik Zinciri”. İstanbul: Greenpeace.

Hafta 9: Gıda Sistemlerinde İşçiler

Dedeoğlu, S. (2018). “Tarımsal Üretimde Göçmen İşçiler: Yoksulluk Nöbetinden Yoksulların Rekabetine”, Çalışma ve Toplum, 2018(1):37-68.

Hafta 10: Gıda Sistemlerinde Tüketiciler

Meseri, R. ve E. Aksoydan (2023). Sürdürülebilir Beslenme: Yediklerimizin/İçtiklerimizin Sağlığımıza ve Gezegene Etkileri, , Gıdanın Politik Ekolojisi içinde. Hazırlayanlar F. Adaman ve S. Akkoç. Metis Yayınları: İstanbul.

Hafta 11: Kentsel Tarım

Özdoğan, H.K. (2023). “Tarımlaşma ve Tarımsızlaşma: İstanbul’da Bostancılığa Bütünsel Bir Bakış Denemesi”, Eğitim, Bilim, Toplum Dergisi, 21(81):173-207.

Hafta 12: Tarım 4.0

Kılavuz, E. ve İ. Erdem (2019). “Dünyada Tarım 4.0 Uygulamaları ve Türk Tarımının Dönüşümü”, Social Sciences (NWSASOS), 14(4):133-157.

Özertan, G. ve Z. Aksoy (2023). Yeni Teknolojiler ve Geleneksel Bilgi Ekseninde Tarım ve Gıda Sektörü, Gıdanın Politik Ekolojisi içinde. Hazırlayanlar F. Adaman ve S. Akkoç. Metis Yayınları: İstanbul.

Hafta 13: Gıda Krizi

Doğan, O. (2020). Türkiye’de Kendine Yeterli ve Krizlere Dayanıklı bir Tarım-Gıda Sistemi
için Kovid-19 Pandemisi Çerçevesinde Öneriler. TESEV Değerlendirme Notları 2020/1.

Elver, H. ve Ö. Güneş (2023). “Gıdayı Konuşurken: Farklı Yaklaşımlar, Farklı Kavramlar, Gıdanın Politik Ekolojisi içinde. Hazırlayanlar F. Adaman ve S. Akkoç. Metis Yayınları: İstanbul.

Hafta 14: Dönem Özeti ve Ödev Sunumları

Diğer Kaynaklar:

Değerlendirme Sistemi

Yarıyıl İçi Çalışmaları	Aktivite Sayısı	Katkı Payı
Ödev	5	% 60
Final	1	% 40
Toplam		% 100
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI		% 60
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI		% 40
Toplam		% 100

AKTS / İş Yükü Tablosu

Aktiviteler	Aktivite Sayısı	Süre (Saat)	İş Yükü
Ders Saati	14	3	42
Sınıf Dışı Ders Çalışması	14	3	42
Proje	1	96	96
Ödevler	6	20	120
Toplam İş Yükü			300

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

Etkisi Yok	1 En Düşük	2 Düşük	3 Orta	4 Yüksek	5 En Yüksek

	Dersin Program Kazanımlarına Etkisi	Katkı Payı
1)	Klasik ve güncel başlıca sosyoloji perspektiflerini öğrenmek ve karşılaştırmak ve bunların hepsini sosyal durumların analizine uygulamak.	2
2)	Yerel ve küresel ölçekte, sosyolojik ve antropolojik bilginin kurulmasında temel metodolojik yaklaşımları belirlemek	2
3)	Sosyal bilimlerde istatistik alanında edinilmiş, teorik ve uygulamalı bilginin kullanılmasını sağlamak	2
4)	Sosyolojiye katkıda bulunacak diğer disiplinlere ait temel bilginin alınması (psikoloji, tarih, siyaset bilimi, iletişim ve edebiyat ) ve bu bilgiyi sosyolojik sürecin analiz edilmesinde kullanabilmek	5
5)	Sosyolojik verilerin toplanmasında, yorumlanmasında ve yayınlanmasında bilimsel ve etik prensiplere ilişkin bilgi sahibi olmak, bu prensipleri uygulayabilmek; ve aynı zamanda bu verinin uzmanlar ve ilgili kişilerle etkili iletişim yetenekleri ile nasıl paylaşılacağı becerisini geliştirme.	2
6)	Kalitatif ve kantitatif analizler için, bilgisayar programlarını kullanarak sosyolojik bilgiyi analiz etme ve yayımlama yeteneği geliştirmek ve bu alandaki yeni gelişmeleri takip etme tutumu geliştirmek	1
7)	Kent ve kır sosyolojisi ve demografi, siyaset sosyolojisi, toplumsal cinsiyet sosyolojisi, beden sosyolojisi, görsel sosyoloji, iş sosyolojisi, din sosyolojisi, bilgi sosyolojisi ve suç sosyolojisi ile ilgili teorileri tanımlamak ve bu teoriler hakkında bilgi sahibi olmak	5
8)	Felsefi ve tarihi bakış açısına göre sosyolojinin bilimsel bir disiplin olarak nasıl konumlandığı bilgisine sahip olmak	3
9)	Türk toplumundaki sosyal konular üzerine farkındalık sahibi olmak, bu konulara eleştirel yaklaşabilmek ve Türk sosyologlarının çalışmaları hakkında bilgi sahibi olmak ve bu bilgileri aktarabilmek	5
10)	Sosyal konular ve küresel sosyal süreçler üzerine farkındalık sahibi olmak ve sosyolojik analizleri kalkınma ve sosyal sorumluluk projelerine uygulamak.	4
11)	Bireysel veya takım üyesi olarak, sosyolojinin çeşitli alanları için araştırma sorusu belirleme, araştırma projesi üretme ve tamamlanmış yazılı rapor hazırlama kabiliyetine sahip olmak	3