TARİH (TÜRKÇE, TEZSİZ)
Yüksek Lisans	TYYÇ: 7. Düzey	QF-EHEA: 2. Düzey	EQF-LLL: 7. Düzey

Ders Tanıtım Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Yarıyıl	Teorik	Pratik	Kredi	AKTS
TAR5122	Osmanlı Şehirleşmesi ve Mimarisi (1300-1500)	Güz Bahar	3	0	3	8

Bu katalog bilgi amaçlıdır, dersin açılma durumu, ilgili bölüm tarafından yarıyıl başında belirlenir.

Temel Bilgiler

Öğretim Dili:	Turkish
Dersin Türü:	Departmental Elective
Dersin Seviyesi:	LİSANSÜSTÜ
Dersin Veriliş Şekli:	Yüz yüze
Dersin Koordinatörü:	Doç. Dr. FİKRET YILMAZ
Dersin Amacı:	Osmanlı tarihinin oluşum ve değişiminde şehirlerin oynadığı sosyo-ikitisadi, idari ve kültürel rolün önemini kavramak, Anadolu, Balkanlar ve Arap coğrafyasında önemli Osmanlı şehirlerinin ortak yönleri, faklı gelişim dinamiklerinin sebepleri ve bu şehirlerin Osmanlı sonrasına bıraktığı kültürel mirası irdelemek.

Öğrenme Kazanımları

Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;
Bu dersin sonunda öğrenci;
1. Osmanlı şehirleşmesinin ve mimarisinin Anadolu ve Balkan’lardaki süreci hakkında bilgi birikimine sahip olacaktır.
2. Osmanlı ve Osmanlı öncesi Anadolu ve Balkan’lardaki mimarlık mimarisi ve kültürel ve sanatsal gelişmeler hakkında geniş ve yeterli bilgiye sahip olacaktır.
3. Osmanlı mimarlığını ve şehirleşmesini eleştirel olarak değerlendirilecektir.
4. Edindiği bilgi ve eleştirel bilgiyi, diğer dersler kapsamında edindiği Osmanlı tarihi bilgileriyle birlikte analiz edip değerlendirebilecektir.

Dersin İçeriği

Derste Osmanlı şehirlerinin genel özellikleri, coğrafyalara ve dönemlere göre farklılıkları, kendinden öncekilerden aldıkları ve kendinden sonraki dönemlere bıraktıkları mirasa dair okuma ve tartışmalar yapılacaktır. Şehirlerin topografik özellikleri, nüfus detayları, mimari yapılaşmaları ve sosyo-ekonomik ve idari günlük hayatları ve kurumları çeşitleri şehirler örnek alınarak incelenecektir.

Dersin öğretim yöntemleri klasik öğrenme yöntemlerinin yanı sıra gezi ve gözlem öğrenme yöntemleri şeklindedir.

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta	Konu	Ön Hazırlık
1)	Osmanlı şehir yapısı ve özellikleri
2)	Bursa	Heath W. Lowry: Seyyahların Gözüyle Bursa, 1326-1923. İstanbul (Eren Yayınları), 2004. Heath W. Lowry: “Bursa: The Birthplace of Empire,” in Barrie Kerper (Ed.): Istanbul: The Collected Traveler – An Inspired Companion Guide. New York (Random House: Vintage Departures), 2009, pp. 439-448. Heath W. Lowry: Ottoman Bursa in Travel Accounts. Bloomington, Indiana (Univ. of Indiana Ottoman & Modern Turkish Studies Publications), 2003. Halil İnalcık: “Bursa” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Volume 6. Istanbul, 1992, pp. 445-449
3)	İznik	Heath W. Lowry: “Gezginlerin Gözünden ve İdari Kayıtlardaki Bilgilerin Işığında Osmanlı Döneminde İznik, 1331-1923,” in Tarih Boyunca İznik. Edited by İ. Akbaygil, H. İnalcık, & O. Aslanapa. İstanbul (Türkiye İs Bankası) 2004. pp. 135-174. Heath W. Lowry: “Random Musings on the Origins of Ottoman Charity: From Mekece to Bursa, İznik and Beyond,” in N. Ergin, C. Neumann & A. Singer (Eds.): Feeding People, Feeding Power: Imarets in the Ottoman Empire. İstanbul (Eren Yayınları), 2007. pp. 69-79. Heath W. Lowry: “Ottoman İznik (Nicaea): Through the Eyes of Travelers and as Recorded in Administrative Documents, 1331-1923,” in İznik Throughout History. Edited by İ. Akbaygil, H. İnalcık, & O. Aslanapa. İstanbul (Türkiye İs Bankası), 2003, pp. 135-174. Semavi Eyice: “İznik” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Volume 23. Istanbul, 2001, pp.543-545
4)	Dimetoka	Heath W. Lowry: Osmanlıların Ayak İzlerinde: Kuzey Yunanistan Mukaddes Mekânlar ve Mimarî Eserleri Arayış Yolculukları. İstanbul (Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları), 2009. [pp. 132-133 ve 17-29] Heath W. Lowry: Osmanlı Döneminde Balkanların Şekillenmesi, 1350-1550: Kuzey Yunanistan’ın Fethi, İskânı ve Altyapı Gelişmesi. İstanbul (Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları), 2008. [pp. 18-23] Feride Bozcu: Bir Saray Şehri Dimetoka Özelinde Balkanlar ve Osmanlı’nın Kuruluş Yılları. İstanbul (Beyan Yayınları), 2018. Machiel Kiel: “Dimetoka” in Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Volume 9. İstanbul, 1994, pp. 305-308.
5)	Edirne	Mustafa Özer: Edirne Sarayı (Saray-ı Cedîd-ı Âmire): Kısa bir Değerlendirme. İstanbul (Bahçeşehir University Press), 2014. M. Tayyib Gökbilgin: “Edirne: Tarih,” in Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Volume 10. İstanbul, 1994, pp. 425-431. Semavi Eyice: “Edirne: Mimari,” in Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Volume 10. İstanbul, 1994, pp. 431-442. Gökbilgin, M. Tayyib: XV.- XVI. Asırlarda Edirne ve Paşa Livası, İstanbul, 1962.
6)	Drama	Feridun Emecen: “Drama” in Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Volume 9. İstanbul, 1994, pp. 525-528. Heath W. Lowry: “An Unknown Fourteenth Century Sultanic Mosque in the Macedonian City of Drama: The Yıldırım Bâyezîd Câmi” in H. Hartmuth & A. Dılsız (Eds.): Monuments, Patrons, Contexts: Papers on Ottoman Europe Presented to Machiel Kiel. Leiden (Nederlands Institut voor het Nabije Oosten), 2010. pp. 15-27. Heath W. Lowry: Osmanlıların Ayak İzlerinde: Kuzey Yunanistan Mukaddes Mekânlar ve Mimarî Eserleri Arayış Yolculukları. İstanbul (Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları), 2009. [pp. 15-16, 61-66, 150-151]
7)	Ara Sınav
8)	Zihne	Heath W. Lowry: “Zihne” in Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Volume 44. İstanbul, 2013, pp. 407-408. Heath W. Lowry: Osmanlı Döneminde Balkanların Şekillenmesi, 1350-1550: Kuzey Yunanistan’ın Fethi, İskânı ve Altyapı Gelişmesi. İstanbul (Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları), 2008. [Bölüm V. ‘Osmanlı Zihne’sini Arayış Arkeoloji, Tahrir Defterleri ve Trihinin Kaynakları olarak Seyyahların Anlattıkları = pp. 209-227] Heath W. Lowry: Evliyâ Çelebi’nin Ayak İzlerinde: Bir Rehber Kitap Olarak Seyahatnâme. İstanbul (Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları), 2012. [pp. 59-71]
9)	Serez	Evangelia Balta: “Serez” in Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Volume 36. İstanbul, 2009, pp. 556-558. Heath W. Lowry: Osmanlı Döneminde Balkanların Şekillenmesi, 1350-1550: Kuzey Yunanistan’ın Fethi, İskânı ve Altyapı Gelişmesi. İstanbul (Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları), 2008. [Bölüm V. Serez]’ pp. 139-207] Heath W. Lowry: The Selçuk Sultan Câmi’i in Serez (Serres) & it’s Place in Early Ottoman Architecture – Serez’deki Selçuk Sultan Câmi ve Erken Dönem Osmanlı Mimarisindeki Yeri. İstanbul (Bahçeşehir University Press: Occasional Papers in History #6), 2013. Heath W. Lowry: Osmanlıların Ayak İzlerinde: Kuzey Yunanistan Mukaddes Mekânlar ve Mimarî Eserleri Arayış Yolculukları. İstanbul (Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları), 2009. [pp. 15-16, 152-158]
10)	Kavala	Machiel Kiel: “Kavala” in Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Volume 25. Ankara, 2002, pp. 60-62. Heath W. Lowry: Osmanlı Döneminde Balkanların Şekillenmesi, 1350-1550: Kuzey Yunanistan’ın Fethi, İskânı ve Altyapı Gelişmesi. İstanbul (Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları), 2008. [Bölüm VI. ‘İbrahim Paşa ve Osmanlı Kavala’sının Kuruluşu, yaklaşık 1478-1536’) = pp. 227-242] Heath W. Lowry: Osmanlıların Ayak İzlerinde: Kuzey Yunanistan Mukaddes Mekânlar ve Mimarî Eserleri Arayış Yolculukları. İstanbul (Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları), 2009. [pp. 67-69, 142-149] Heath W. Lowry & İsmail E. Erünsal: Aslına Dönüş: Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa’nın Kavala Kasabası İle Bağları – Mimari Eserler, Kitabeler ve Belgeler. İstanbul (Bahçeşehir University Press), 2011.
11)	Selanik	Machiel Kiel: “Selanik” in Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Volume 36. İstanbul, 2009, pp. 352-357. Heath W. Lowry: "Portrait of a City: The Population and Topography of Ottoman Selanik (Thessalonica) in the Year 1478," in Diptycha, Vol. 2 (Athens, 1981), pp. 254-293. Heath W. Lowry: The Evrenos Family & the City of Selânik (Thessaloniki): Who Built the Hamza Beğ Câmii & Why? - Evrenos Ailesi ve Selânik Şehri: Hamza Beğ Câmii Niçin ve Kimin Tarafından Yapıldı? İstanbul (Bahçeşehir University Press: Occasional Papers in History #2), 2010. Heath W. Lowry: Evliyâ Çelebi’nin Ayak İzlerinde: Bir Rehber Kitap Olarak Seyahatnâme. İstanbul (Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları), 2012. [pp. 33-47]
12)	İstanbul	Işın Demirkent, Feridun Emecen, Halil İnalcık, Metin Tuncel, DİA, M. Uğur Derman, Walter Feldman – Nuri Özcan, İsmail E. Erünsal, İskender Pala, Nurettin Albayrak, M. Orhan Okay & Nurettin Albayrak: “İstanbul” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Volume 23. İstanbul, 2001, pp. 205-212; pp. 212-220; pp. 220-239; pp. 239-243; pp 243-267; pp. 267-271; pp. 271-275; pp. 275-284; pp. 284-289; pp. 289-293; pp. 293-296; pp. 296-300. Heath W. Lowry: “Ottoman Renaissance: The Conqueror’s Dream,” in Cornucopia, Issue 32. London (2004), pp. 26-29. Heath W. Lowry: “Pushing the Stone Uphill: The Impact of Bubonic Plague on Ottoman Urban Society in the Fifteenth and Sixteenth Centuries,” Osmanlı Araştırmaları - Journal of Ottoman Studies, Vol. 23/2. İstanbul, 2004. pp. 93-132.
13)	İstanbul	Işın Demirkent, Feridun Emecen, Halil İnalcık, Metin Tuncel, DİA, M. Uğur Derman, Walter Feldman – Nuri Özcan, İsmail E. Erünsal, İskender Pala, Nurettin Albayrak, M. Orhan Okay & Nurettin Albayrak: “İstanbul” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Volume 23. İstanbul, 2001, pp. 205-212; pp. 212-220; pp. 220-239; pp. 239-243; pp 243-267; pp. 267-271; pp. 271-275; pp. 275-284; pp. 284-289; pp. 289-293; pp. 293-296; pp. 296-300. Heath W. Lowry: “Ottoman Renaissance: The Conqueror’s Dream,” in Cornucopia, Issue 32. London (2004), pp. 26-29. Heath W. Lowry: “Pushing the Stone Uphill: The Impact of Bubonic Plague on Ottoman Urban Society in the Fifteenth and Sixteenth Centuries,” Osmanlı Araştırmaları - Journal of Ottoman Studies, Vol. 23/2. İstanbul, 2004. pp. 93-132.
14)	İstanbul	Işın Demirkent, Feridun Emecen, Halil İnalcık, Metin Tuncel, DİA, M. Uğur Derman, Walter Feldman – Nuri Özcan, İsmail E. Erünsal, İskender Pala, Nurettin Albayrak, M. Orhan Okay & Nurettin Albayrak: “İstanbul” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Volume 23. İstanbul, 2001, pp. 205-212; pp. 212-220; pp. 220-239; pp. 239-243; pp 243-267; pp. 267-271; pp. 271-275; pp. 275-284; pp. 284-289; pp. 289-293; pp. 293-296; pp. 296-300. Heath W. Lowry: “Ottoman Renaissance: The Conqueror’s Dream,” in Cornucopia, Issue 32. London (2004), pp. 26-29. Heath W. Lowry: “Pushing the Stone Uphill: The Impact of Bubonic Plague on Ottoman Urban Society in the Fifteenth and Sixteenth Centuries,” Osmanlı Araştırmaları - Journal of Ottoman Studies, Vol. 23/2. İstanbul, 2004. pp. 93-132.

Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar:

Diğer Kaynaklar:

Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 2001.
Heath W. Lowry: Seyyahların Gözüyle Bursa, 1326-1923. İstanbul (Eren Yayınları), 2004.
Heath W. Lowry: Osmanlıların Ayak İzlerinde: Kuzey Yunanistan Mukaddes Mekânlar ve Mimarî Eserleri Arayış Yolculukları. İstanbul (Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları), 2009.
Heath W. Lowry: Osmanlı Döneminde Balkanların Şekillenmesi, 1350-1550: Kuzey Yunanistan’ın Fethi, İskânı ve Altyapı Gelişmesi. İstanbul (Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları), 2008.
Evliya Çelebi, Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi, (Ed. S. Ali Kahraman- Y. Dağlı), İstanbul, 2006.
Faroqhi, Suraiya, Osmanlıda Kentler ve Kentliler, (Translate: Neyyir Kalaycıoğlu), İstanbul, 2011.
Aktüre, S., 19. Yüzyıl Sonuna Kadar Anadolu- Türk Kenti Mekansal Yapı Çözümlemesi, Ankara, 1981.
Ayverdi, E. H., Osmanlı Mimarisinin İlk Devri, C. I, İstanbul, 1966.
Ayverdi, E. H., Osmanlı Mimarisinde Fatih Devri, C. IV- V, İstanbul, 1973- 1974.
Kuban, Doğan, İstanbul: Bir Kent Tarihi, İstanbul, 2011
Kuran, Aptullah, The Mosque in Early Ottoman Architecture, London, 1968

Değerlendirme Sistemi

Yarıyıl İçi Çalışmaları	Aktivite Sayısı	Katkı Payı
Toplam		%
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI		% 0
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI		%
Toplam		%

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

Etkisi Yok	1 En Düşük	2 Düşük	3 Orta	4 Yüksek	5 En Yüksek

	Dersin Program Kazanımlarına Etkisi	Katkı Payı
1)	Tarih Anabilim Dalı altında çeşitli bilim dallarında çalışarak, derinlemesine inceleme yapacaklar ve bu şekilde daha sağlam bilgiye ulaşacaklardır.	3
2)	Bilimsel etik kurallarını iyi bir şekilde kavrayarak ortaya koydukları eserlerle tarih bilimine katkı sağlayacaklardır.	4
3)	Neden-sonuç ilişkisi içerisinde tarihsel konuları değerlendirerek araştırma ve inceleme eserlerini ortaya koyacaklardır.	4
4)	Araştırma alanıyla ilgili bir problem oluşturarak geliştirebilir ve probleme yönelik bağımsız bir şekilde çözüm metotları uygulayabilir.	4
5)	Tarihsel verilere ulaşabilir, yorumlar, güvenirliliğini ve geçerliliğini değerlendirebilir.	5