| SPORCU BESLENMESİ (TÜRKÇE, TEZLİ) | |||||
| Yüksek Lisans | TYYÇ: 7. Düzey | QF-EHEA: 2. Düzey | EQF-LLL: 7. Düzey | ||
| Ders Kodu | Ders Adı | Yarıyıl | Teorik | Pratik | Kredi | AKTS |
| SOS6013 | Tarım ve Gıda Sosyolojisi | Güz | 3 | 0 | 3 | 12 |
| Bu dersin açılması ilgili bölüm tarafından yarıyıl başında belirlenir |
| Öğretim Dili: | Tr |
| Dersin Türü: | Departmental Elective |
| Dersin Seviyesi: | LİSANSÜSTÜ |
| Dersin Veriliş Şekli: | Yüz yüze |
| Dersin Koordinatörü: | Öğ.Gör. İLHAN ZEYNEP KARAKILIÇ |
| Dersin Amacı: | Bu dersin amacı, öğrencilere başta Türkiye olmak üzere kırsal kesimde iş başında olan farklı mekanizmaları anlamaları için gerekli araçları kazandırmanın yanı sıra, öğrencilere gıdanın hazırlanması ve tüketilmesi sırasında şekillenen toplumsal uygulamaları ve gıda sistemlerinin işleyişindeki farklı sosyal ve ekonomik mekanizmaları anlamaları için kavramsal ve teorik araçlar kazandırmayı amaçlamaktadır. Sosyolojik süreçlerin ve faktörlerin kırsal alanlarda ve kent merkezlerinde değişen tarım politikaları ve gıda tüketim/üretim pratikleri ile ilişkili olarak nasıl işlediğini anlamaya çalışır. Dersler ve okuma ödevleri, kapitalist tarım, Türkiye'ye yayılımı, dönüşümü, çiftçi, işçi ve tüketiciyi kapsayan dinamik bir yapı olan gıda sistemleriyle ilişkisi hakkında sosyolojik bir bakış açısı sunmaktadır. Buna ek olarak, ders materyali aynı zamanda gıdaya sosyolojik bakış açısını ve bunun toplum oluşumu, toplumsal cinsiyet ilişkileri ve kimlik sorunları ile ilişkisini de kapsamaktadır. Dersin amacı, tarım sektörünün ve gıda sistemlerinin işleyişine ilişkin bütüncül bir bakış açısı ile kırsal dönüşüm, göç veya gıda krizi gibi güncel toplumsal konularla ilişki kurmaktır. |
|
Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler; Ders sırasında öğrenciler: 1. Kapitalist tarımın ortaya çıkışı ve Türkiye'ye yayılması, gıda ve gıda sistemleri sosyolojisi etrafındaki temel kavramlar ve teorik tartışmalar hakkındaki anlayışlarını artıracak, 2. Türkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca tarım politikaları ve bunların dönüşümlerinin farklı gruplar üzerindeki etkileri hakkında bilgi edinecek 3. Gıda sistemlerinin farklı parçalarını, bu parçaların birbirleriyle ilişkilerini ve önemlerini öğrenecek 4. Gıda, gıda hazırlama ve gıda tüketimi ile ilgili pratiklerin sosyolojik önemi ve bu uygulamaların Türkiye'de ve dünyada tarihsel olarak nasıl değiştiği hakkında temel bilgilere sahip olacak, kentsel tarım, gıda egemenliği, gıda krizleri veya tarım 4.0 gibi gıda ve tarım etrafındaki güncel tartışmaları öğreneceklerdir. |
| Bu ders, Türkiye'nin tarımsal dönüşümüne ve değişen gıda pratiklerine odaklanarak kırsal alanların ve gıda sistemlerinin sosyolojik dinamiklerini araştırmaktadır. Tarım politikaları, kapitalist tarım ve gıda üretim ve tüketimini şekillendiren sosyal ve ekonomik mekanizmalar arasındaki etkileşimi inceler. Ders, bütüncül bir bakış açısıyla kırsal dönüşüm, göç, gıda krizleri, topluluk oluşumu, toplumsal cinsiyet ilişkileri ve kimlik gibi konuları ele almaktadır. Bu derste işbirlikçi öğrenme, anlatım, okuma, tartışma ve bireysel öğrenme yöntemleri kullanılacaktır. |
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | |
| 1) | Sınıfla buluşma, ders müfredatının ve ders materyalinin tanıtımı | ||
| 2) | Kapitalist tarımın doğuşu | Köymen, O. (2008). “1. İnsan- Toprak İlişkisinin Tarihsel Dönemeçleri”, “2. Kapitalizm ve Köylülük”, “3. Mülksüzleşme ve Bağımlılık”, Kapitalizm ve Köylülük, Ağalar, Üretenler, Patronlar içinde. İstanbul: Yordam Kitap. Pp. 17-101. | |
| 3) | Türkiye'de tarımın dönüşümü 1 | Ödev 1 Köymen, O. (2008). “4. Türkiye”. Kapitalizm ve Köylülük, Ağalar, Üretenler, Patronlar içinde. İstanbul: Yordam Kitap. Pp. 101-169. | |
| 4) | Türkiye'de tarımın dönüşümü 2 | Ödev 2 Keyder, Ç. ve Yenal, Z. (2015). “Artık Her Şey Metalaşıyor: Küreselleşen Türkiye’de Tarımsal Dönüşüm”, Bildiğimiz Tarımın Sonu, Küresel İktidar ve Köylülük içinde. İstanbul: İletişim Yayınları. Pp. 49-103. | |
| 5) | Gıdaya Sosyolojik Bakış Açıları | Ödev 3 Akarçay, E. (2016). “Kuramsal Temeller”, Beslencenin Sosyolojisi içinde. Ankara: Phoeneix Yayınevi. Pp 45-97. | |
| 6) | Gıda, aile, cinsiyet | İnce, Ş. (2015). “İki Kadın Bir Mutfak, Kadınlararası İktidar İlişkileri”, Moment Dergi, 2(2): 135-156. Cantek, F. (2011). “Mutfakta Pişer, İnternete de Düşer, Yemek Blogları Kadınlara Neler Vaad Ediyor?”, Kültür ve İletişim, 14(1):9-39. | |
| 7) | Gıda, topluluk, göç, kimlik | Beşirli, H. (2010). “Yemek, Kültür ve Kimlik”, Milli Folklor, 22(87): 159-169. Yıldırım, E. (2019). “Yemek, Ulusal Kimlik ve Milliyetçilik İlişkisi Üzerine: Çiya Markası ve Turquality Programı Örnekleri Üzerinden Bir Yaklaşım Denemesi”, Ekonomi, Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2):188-203. | |
| 8) | Gıda Sistemleri | Ödev 4 Adaman, F.(2023). “Sürdürülebilir ve Dirençli Bir Gıda Sistemi:Türkiye Analizi”, İstanbul: İstanbul Politikalar Merkezi. Greenpeace, (????). “Türkiye’nin Tarım ve Gıda Sistemi, İstanbul’un Gıda Tedarik Zinciri”. İstanbul: Greenpeace. | |
| 9) | Gıda Sistemlerinde İşçiler . | Dedeoğlu, S. (2018). “Tarımsal Üretimde Göçmen İşçiler: Yoksulluk Nöbetinden Yoksulların Rekabetine”, Çalışma ve Toplum, 2018(1):37-68 | |
| 10) | Gıda Sistemlerinde Tüketiciler | Ödev 5 Meseri, R. ve E. Aksoydan (2023). Sürdürülebilir Beslenme: Yediklerimizin/İçtiklerimizin Sağlığımıza ve Gezegene Etkileri, , Gıdanın Politik Ekolojisi içinde. Hazırlayanlar F. Adaman ve S. Akkoç. Metis Yayınları: İstanbul. | |
| 11) | Kentsel Tarım | Özdoğan, H.K. (2023). “Tarımlaşma ve Tarımsızlaşma: İstanbul’da Bostancılığa Bütünsel Bir Bakış Denemesi”, Eğitim, Bilim, Toplum Dergisi, 21(81):173-207. | |
| 12) | Tarım 4.0 | Ödev 6 Kılavuz, E. ve İ. Erdem (2019). “Dünyada Tarım 4.0 Uygulamaları ve Türk Tarımının Dönüşümü”, Social Sciences (NWSASOS), 14(4):133-157. Özertan, G. ve Z. Aksoy (2023). Yeni Teknolojiler ve Geleneksel Bilgi Ekseninde Tarım ve Gıda Sektörü, Gıdanın Politik Ekolojisi içinde. Hazırlayanlar F. Adaman ve S. Akkoç. Metis Yayınları: İstanbul. | |
| 13) | Gıda Krizi | Doğan, O. (2020). Türkiye’de Kendine Yeterli ve Krizlere Dayanıklı bir Tarım-Gıda Sistemi için Kovid-19 Pandemisi Çerçevesinde Öneriler. TESEV Değerlendirme Notları 2020/1. Elver, H. ve Ö. Güneş (2023). “Gıdayı Konuşurken: Farklı Yaklaşımlar, Farklı Kavramlar, Gıdanın Politik Ekolojisi içinde. Hazırlayanlar F. Adaman ve S. Akkoç. Metis Yayınları: İstanbul. | |
| 14) | Dönem Özeti ve Ödev Sunumları | ||
| Ders Notları: | Hafta 1: Sınıfla buluşma, ders müfredatının ve ders materyalinin tanıtımı Hafta 2: Kapitalist tarımın doğuşu Köymen, O. (2008). “1. İnsan- Toprak İlişkisinin Tarihsel Dönemeçleri”, “2. Kapitalizm ve Köylülük”, “3. Mülksüzleşme ve Bağımlılık”, Kapitalizm ve Köylülük, Ağalar, Üretenler, Patronlar içinde. İstanbul: Yordam Kitap. Pp. 17-101. Hafta 3: Türkiye'de tarımın dönüşümü 1 Köymen, O. (2008). “4. Türkiye”. Kapitalizm ve Köylülük, Ağalar, Üretenler, Patronlar içinde. İstanbul: Yordam Kitap. Pp. 101-169. Hafta 4: Türkiye'de tarımın dönüşümü 2 Keyder, Ç. ve Yenal, Z. (2015). “Artık Her Şey Metalaşıyor: Küreselleşen Türkiye’de Tarımsal Dönüşüm”, Bildiğimiz Tarımın Sonu, Küresel İktidar ve Köylülük içinde. İstanbul: İletişim Yayınları. Pp. 49-103. Hafta 5: Gıdaya Sosyolojik Bakış Açıları Akarçay, E. (2016). “Kuramsal Temeller”, Beslencenin Sosyolojisi içinde. Ankara: Phoeneix Yayınevi. Pp 45-97. Hafta 6: Gıda, aile, cinsiyet İnce, Ş. (2015). “İki Kadın Bir Mutfak, Kadınlararası İktidar İlişkileri”, Moment Dergi, 2(2): 135-156. Cantek, F. (2011). “Mutfakta Pişer, İnternete de Düşer, Yemek Blogları Kadınlara Neler Vaad Ediyor?”, Kültür ve İletişim, 14(1):9-39. Hafta 7: Gıda, topluluk, göç, kimlik Beşirli, H. (2010). “Yemek, Kültür ve Kimlik”, Milli Folklor, 22(87): 159-169. Yıldırım, E. (2019). “Yemek, Ulusal Kimlik ve Milliyetçilik İlişkisi Üzerine: Çiya Markası ve Turquality Programı Örnekleri Üzerinden Bir Yaklaşım Denemesi”, Ekonomi, Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2):188-203. Hafta 8: Gıda Sistemleri Adaman, F.(2023). “Sürdürülebilir ve Dirençli Bir Gıda Sistemi:Türkiye Analizi”, İstanbul: İstanbul Politikalar Merkezi. Greenpeace, (????). “Türkiye’nin Tarım ve Gıda Sistemi, İstanbul’un Gıda Tedarik Zinciri”. İstanbul: Greenpeace. Hafta 9: Gıda Sistemlerinde İşçiler Dedeoğlu, S. (2018). “Tarımsal Üretimde Göçmen İşçiler: Yoksulluk Nöbetinden Yoksulların Rekabetine”, Çalışma ve Toplum, 2018(1):37-68. Hafta 10: Gıda Sistemlerinde Tüketiciler Meseri, R. ve E. Aksoydan (2023). Sürdürülebilir Beslenme: Yediklerimizin/İçtiklerimizin Sağlığımıza ve Gezegene Etkileri, , Gıdanın Politik Ekolojisi içinde. Hazırlayanlar F. Adaman ve S. Akkoç. Metis Yayınları: İstanbul. Hafta 11: Kentsel Tarım Özdoğan, H.K. (2023). “Tarımlaşma ve Tarımsızlaşma: İstanbul’da Bostancılığa Bütünsel Bir Bakış Denemesi”, Eğitim, Bilim, Toplum Dergisi, 21(81):173-207. Hafta 12: Tarım 4.0 Kılavuz, E. ve İ. Erdem (2019). “Dünyada Tarım 4.0 Uygulamaları ve Türk Tarımının Dönüşümü”, Social Sciences (NWSASOS), 14(4):133-157. Özertan, G. ve Z. Aksoy (2023). Yeni Teknolojiler ve Geleneksel Bilgi Ekseninde Tarım ve Gıda Sektörü, Gıdanın Politik Ekolojisi içinde. Hazırlayanlar F. Adaman ve S. Akkoç. Metis Yayınları: İstanbul. Hafta 13: Gıda Krizi Doğan, O. (2020). Türkiye’de Kendine Yeterli ve Krizlere Dayanıklı bir Tarım-Gıda Sistemi için Kovid-19 Pandemisi Çerçevesinde Öneriler. TESEV Değerlendirme Notları 2020/1. Elver, H. ve Ö. Güneş (2023). “Gıdayı Konuşurken: Farklı Yaklaşımlar, Farklı Kavramlar, Gıdanın Politik Ekolojisi içinde. Hazırlayanlar F. Adaman ve S. Akkoç. Metis Yayınları: İstanbul. Hafta 14: Dönem Özeti ve Ödev Sunumları |
| Diğer Kaynaklar: | Hafta 1: Sınıfla buluşma, ders müfredatının ve ders materyalinin tanıtımı Hafta 2: Kapitalist tarımın doğuşu Köymen, O. (2008). “1. İnsan- Toprak İlişkisinin Tarihsel Dönemeçleri”, “2. Kapitalizm ve Köylülük”, “3. Mülksüzleşme ve Bağımlılık”, Kapitalizm ve Köylülük, Ağalar, Üretenler, Patronlar içinde. İstanbul: Yordam Kitap. Pp. 17-101. Hafta 3: Türkiye'de tarımın dönüşümü 1 Köymen, O. (2008). “4. Türkiye”. Kapitalizm ve Köylülük, Ağalar, Üretenler, Patronlar içinde. İstanbul: Yordam Kitap. Pp. 101-169. Hafta 4: Türkiye'de tarımın dönüşümü 2 Keyder, Ç. ve Yenal, Z. (2015). “Artık Her Şey Metalaşıyor: Küreselleşen Türkiye’de Tarımsal Dönüşüm”, Bildiğimiz Tarımın Sonu, Küresel İktidar ve Köylülük içinde. İstanbul: İletişim Yayınları. Pp. 49-103. Hafta 5: Gıdaya Sosyolojik Bakış Açıları Akarçay, E. (2016). “Kuramsal Temeller”, Beslencenin Sosyolojisi içinde. Ankara: Phoeneix Yayınevi. Pp 45-97. Hafta 6: Gıda, aile, cinsiyet İnce, Ş. (2015). “İki Kadın Bir Mutfak, Kadınlararası İktidar İlişkileri”, Moment Dergi, 2(2): 135-156. Cantek, F. (2011). “Mutfakta Pişer, İnternete de Düşer, Yemek Blogları Kadınlara Neler Vaad Ediyor?”, Kültür ve İletişim, 14(1):9-39. Hafta 7: Gıda, topluluk, göç, kimlik Beşirli, H. (2010). “Yemek, Kültür ve Kimlik”, Milli Folklor, 22(87): 159-169. Yıldırım, E. (2019). “Yemek, Ulusal Kimlik ve Milliyetçilik İlişkisi Üzerine: Çiya Markası ve Turquality Programı Örnekleri Üzerinden Bir Yaklaşım Denemesi”, Ekonomi, Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2):188-203. Hafta 8: Gıda Sistemleri Adaman, F.(2023). “Sürdürülebilir ve Dirençli Bir Gıda Sistemi:Türkiye Analizi”, İstanbul: İstanbul Politikalar Merkezi. Greenpeace, (????). “Türkiye’nin Tarım ve Gıda Sistemi, İstanbul’un Gıda Tedarik Zinciri”. İstanbul: Greenpeace. Hafta 9: Gıda Sistemlerinde İşçiler Dedeoğlu, S. (2018). “Tarımsal Üretimde Göçmen İşçiler: Yoksulluk Nöbetinden Yoksulların Rekabetine”, Çalışma ve Toplum, 2018(1):37-68. Hafta 10: Gıda Sistemlerinde Tüketiciler Meseri, R. ve E. Aksoydan (2023). Sürdürülebilir Beslenme: Yediklerimizin/İçtiklerimizin Sağlığımıza ve Gezegene Etkileri, , Gıdanın Politik Ekolojisi içinde. Hazırlayanlar F. Adaman ve S. Akkoç. Metis Yayınları: İstanbul. Hafta 11: Kentsel Tarım Özdoğan, H.K. (2023). “Tarımlaşma ve Tarımsızlaşma: İstanbul’da Bostancılığa Bütünsel Bir Bakış Denemesi”, Eğitim, Bilim, Toplum Dergisi, 21(81):173-207. Hafta 12: Tarım 4.0 Kılavuz, E. ve İ. Erdem (2019). “Dünyada Tarım 4.0 Uygulamaları ve Türk Tarımının Dönüşümü”, Social Sciences (NWSASOS), 14(4):133-157. Özertan, G. ve Z. Aksoy (2023). Yeni Teknolojiler ve Geleneksel Bilgi Ekseninde Tarım ve Gıda Sektörü, Gıdanın Politik Ekolojisi içinde. Hazırlayanlar F. Adaman ve S. Akkoç. Metis Yayınları: İstanbul. Hafta 13: Gıda Krizi Doğan, O. (2020). Türkiye’de Kendine Yeterli ve Krizlere Dayanıklı bir Tarım-Gıda Sistemi için Kovid-19 Pandemisi Çerçevesinde Öneriler. TESEV Değerlendirme Notları 2020/1. Elver, H. ve Ö. Güneş (2023). “Gıdayı Konuşurken: Farklı Yaklaşımlar, Farklı Kavramlar, Gıdanın Politik Ekolojisi içinde. Hazırlayanlar F. Adaman ve S. Akkoç. Metis Yayınları: İstanbul. Hafta 14: Dönem Özeti ve Ödev Sunumları |
| Yarıyıl İçi Çalışmaları | Aktivite Sayısı | Katkı Payı |
| Devam | % 0 | |
| Laboratuar | % 0 | |
| Uygulama | % 0 | |
| Arazi Çalışması | % 0 | |
| Derse Özgü Staj | % 0 | |
| Küçük Sınavlar | % 0 | |
| Ödev | 5 | % 60 |
| Sunum | % 0 | |
| Projeler | % 0 | |
| Seminer | % 0 | |
| Ara Sınavlar | % 0 | |
| Ara Juri | % 0 | |
| Final | 1 | % 40 |
| Rapor Teslimi | % 0 | |
| Juri | % 0 | |
| Bütünleme | % 0 | |
| Toplam | % 100 | |
| YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI | % 60 | |
| YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI | % 40 | |
| Toplam | % 100 | |
| Aktiviteler | Aktivite Sayısı | Süre (Saat) | İş Yükü |
| Ders Saati | 14 | 3 | 42 |
| Laboratuvar | 0 | 0 | 0 |
| Uygulama | 0 | 0 | 0 |
| Derse Özgü Staj | 0 | 0 | 0 |
| Arazi Çalışması | 0 | 0 | 0 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışması | 14 | 3 | 42 |
| Sunum / Seminer | 0 | 0 | 0 |
| Proje | 1 | 96 | 96 |
| Ödevler | 6 | 20 | 120 |
| Küçük Sınavlar | 0 | 0 | 0 |
| Ara Juri | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar | 0 | 0 | 0 |
| Rapor Teslimi | 0 | 0 | 0 |
| Juri | 0 | 0 | 0 |
| Final | 0 | 0 | 0 |
| Toplam İş Yükü | 300 | ||
| Etkisi Yok | 1 En Düşük | 2 Düşük | 3 Orta | 4 Yüksek | 5 En Yüksek |
| Dersin Program Kazanımlarına Etkisi | Katkı Payı | |
| 1) | Beslenme ve Diyetetik alanındaki teorik ve metodolojik yaklaşımları, kanıt-temelli ilkeleri ve bilimsel literatürü uygulamalarında sistematik olarak kullanmak. | |
| 2) | Mesleki uygulamalarında etik ilke ve değerlere uygun davranmayı, temel değer ve sosyal hakların evrenselliğini gözetmek. | |
| 3) | Yaşam boyu öğrenme, sorun çözme ve eleştirel düşünme becerilerini kullanmak. | |
| 4) | Birey, aile ve toplumun sağlığının korunması, iyileştirilmesi ve geliştirilmesi için teorik ve uygulama bilgisine sahip olmak. | |
| 5) | Toplumsal sorumluluk bilinci ile interdisipliner anlayış içinde araştırma, proje ve etkinliklerde rol almak. | |
| 6) | Diğer diyetisyenlerin yetiştirilmesi, sağlık profesyonellerinin ve bireylerin beslenme konusunda eğitilmeleri için sorumluluk almak ve tüm süreçlere aktif bir şekilde katılmak. | |
| 7) | Toplumda beslenme ile ilgili problemler için daha fazla risk altında bulunan özel grupların (gebeler, emziren anneler, bebekler, adölesanlar, yaşlılar vb) beslenme durumunu değerlendirmek. | |
| 8) | Farklı ortamlarda, danışanları ve iş arkadaşlarıyla etkili profesyonel ilişkilerin başlatılması için etkin bir şekilde iletişim kurmak. | |
| 9) | Beslenme ve diyetetik alandaki uygulama ve araştırmalarda bilişim ve sağlık bakım teknolojilerini kullanmak. | |
| 10) | Sağlık bilimlerine yönelik veritabanları ve bilgi kaynaklarında literatür taraması yapmak, bilgiye erişme ve kullanma becerisi kazanmak. | |
| 11) | En az bir yabancı dili kullanarak alanındaki bilgileri izleme ve meslektaşları ile uluslararası düzeyde iletişim ve işbirliği gerçekleştirebilmek. | |
| 12) | Diyetetik uygulamalarını, içinde bulunduğu toplumun kültürel farklılıklarını ve bu toplum içindeki farklı grupların farklı sağlık ihtiyaçlarını da dikkate alarak gerçekleştirmek. |