| REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK | |||||
| Lisans | TYYÇ: 6. Düzey | QF-EHEA: 1. Düzey | EQF-LLL: 6. Düzey | ||
| Ders Kodu | Ders Adı | Yarıyıl | Teorik | Pratik | Kredi | AKTS |
| EDS3103 | Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme | Bahar | 2 | 0 | 2 | 3 |
| Bu katalog bilgi amaçlıdır, dersin açılma durumu, ilgili bölüm tarafından yarıyıl başında belirlenir. |
| Öğretim Dili: | English |
| Dersin Türü: | Departmental Elective |
| Dersin Seviyesi: | LİSANS |
| Dersin Veriliş Şekli: | Yüz yüze |
| Dersin Koordinatörü: | Doç. Dr. BERNA GÜLOĞLU |
| Opsiyonel Program Bileşenleri: | Yok |
| Dersin Amacı: | Bu ders, eğitim ve psikoloji alanlarında ölçmenin temellerine bir giriş dersidir. Öğrencileri psikometrik konularla ilgili bilgi ve becerilerle donatmayı amaçlar. Aynı zamanda, eğitimde ölçmenin kavram ve ilkelerini kazandırmayı hedefler. Bunlara ek olarak, sınav türlerinin özellikleri, sınıfiçi sınav hazırlama, soru yazma, sınav uygulama, sınav sonuçlarını yorumlama, ve sınavların niteliklerini değerlendirme gibi okul ortamlarında sınav uygulamalarının farklı yönlerini kuramla ilişkilendirerek işler. İleri düzeyde kavramlar ve ölçmede kullanılan istatistiksel uygulamalar hakkında da özet bilgi verir. |
|
Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler; Bu dersin sonunda öğrencilerin; • Psikometri terimlerine aşina hale gelmeleri, • Farklı eğitimsel ölçme yöntem ve araç türleri ve herbirinin farklı alanlarda farklı amaçlarla kullanımı hakkında farkındalık kazanmaları, • Eğitimde ölçmede merkezi kavramlar ve kalite standartlarını anlamaları, • Eğitim alanında sınav geliştirme sürecini kavramaları, • Okul veya sınıflarda kullanılacak sınavları başarılı bir şekilde hazırlama konusunda beceri geliştirmeleri, • Sınav ya da testlerdeki soru ya da maddeleri psikometrik ölçütlerle çözümlemeleri, • Sınav puanlarının nasıl yorumlanacağını anlamaları, • Belirli bir değişkenin ölçümü için kullanılabilecek ölçme araçlarını ve bunlarla ilgili kaynakları bulabilmeleleri, • Ölçme ve değerlendirmesi konusunda adalet ve duyarlılık duygusu geliştirmeleri amaçlanmaktadır. |
| * Ölçme ve değerlendirme nedir? * Ölçmelerin ölçek düzeyleri nasıl belirlenir? * Eğitim ve psikolojide öçme ve değerlendirmeyi zorunlu kılan gerekçeler nelerdir? * Eğitim ve psikolojide ölçülen bilişsel, duyuşsal ve becerisel boyutlar nelerdir? * Ölçülmesi gereken boyutların ölçülebilir tanımları nasıl yapılır? * Eğitim ve psikolojie kullanılan ölçek ve sınav türleri nelerdir? * Eğitsel ve psikolojik ölçmelerde aranan niteliklerin türleri nelerdir? * Ölçmelerin geçerlik, güvenirlik ve kullanışlılığı nasıl belirlenir? * Ölçek ve sınavlarda nitelikli madde (soru) kalıplarının geçerlik ve güvenirlikleri nasıl sağlanır? * Ölçek verileri nasıl örgütlenir? Sayısal gösteregeleri nasıl hesaplanır? * Öğrencilere ölçüt ve konum bağıl notlar nasıl verilir? |
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık |
| 1) | Ölçme nedir? Değerlendirme nedir? İlişkileri nedir? Nasıl ortaklaşırlar? Nasıl ayrışırlar? Ölçek düzeyleri: Sınıflama, Dereceleme, Sınıflama, Sıralama, Eşit Aralıklı, Oranlı Sıfır seçenekleri. Mutlak, seçilmiş, yok Birim seçenekleri: Özdeş ve türdeş, türdeş değişken, yok ya da belirsiz | İlk hafta için öğrenciden beklenen bir ön çalışma tasarlanmamıştır. İlk dersten sonra kütüphane, internet vb. ortamlardan anahtar kavramların tanımlarının ve örneklerinin bulunması beklenmektedir. Anahtar kavramlar: Ölçme, değerlendirme, ölçek düzeyleri ve özellikleri Anahtar yazarlar: Stevens, Thorndike, Cohen |
| 2) | Eğitimde ve psikolojide ölçmeyi zorunlu kılan nedenler: Ölçmeye dayalı verilen karar türleri | Kütüphane, internet (Google akademik) ve ders kitaplarından araştırılacak ve örnek getirilecek anahtar kavramlar: Tasarım, onarım ve geliştirme Seçme-Yerleştirme Biçimlendirme: Dönüt-düzelti Yeterlik Belgeleme-Nitelik Belirleme İçerik-süreç değerlendirme Etkililik-verimlilik çözümleme Başlıca yazarlar: Thorndike, Gronlund, Popham, Hambletone |
| 3) | Eğitim ve psikolojide neleri ölçeriz? Eğitimde ve psikolojide ölçülen nitel yapılar: Bilgi, başarı, yakınsak ve ıraksak yetenekler | Kütüphane ve internet kaynaklarından taranacak anahtar kavramlar: Yakınsak ve ıraksak beceriler, Başarı, arişi, yetenek ve yaratıcılık Başlıca yazarlar: Bloom, Tyler, Krathwohl, Sternberg |
| 4) | Ölçmede aranan nitelikler Kullanışlılık çaprazı (Paydaş Görevi X Harcanan Kaynak) Destekleyici Eklenti: Temel istatistiksel kavramların hatırlanması Betimsel istatistikler ve ilişki katsayıları | Kütüphane ve internet araştırmaları için anahtar sözcükler: Betimleyi istatistikler: Yığılım ölçüleri: Ortalama, ortanca, tepedeğer Yayılım ölçüleri. Varyans, standard sapma, Aralık (En yüksek-En düşük) Pearson ilişki katsayıs Excel ve SPSS alıştırmaları |
| 5) | Geçerlilik: Türleri ve Ölçümleri | Kütüphane ve internet kaynaklardan anahtar kavramların tanımlarının araştırılması, örneklerin ve aykırı örneklerin tartışılması. * Yapısal Geçerlilik * Kapsam Geçerliği Yazarlar: Cronbach, Messick, Gronlund, Guilford, Thorndike |
| 6) | Geçerlik: Türleri ve Belirleme Yöntemleri (Devam ediyor) | Kütüphane ve internet kaynaklardan anahtar kavramların tanımlarının araştırılması, örneklerin ve aykırı örneklerin tartışılması. * Yordam Geçerliği (Uzun erimli sonuçların geçerliği) * Görünüş Geçerliği * Beklentiye Uygunluk (Koşut ölçümlerle tutarlılık) Yazarlar: Cronbach, Messick, Gronlund, Guilford, Thorndike, Hambletone |
| 7) | Ölçme hataları ve Ölçme Güvenirliği | Anahtar kavramların tanımlarının, kapsanlarının ve örneklerinin kütüphane ve internet ortamlarında araştırılması, sınıfta paylaşılıp artışılması Sabit hata Sistematik hata Seçkisiz hata İçerme hatası Dışlama hatası Yazarlar: Thorndike, Gronlund, Guilford |
| 8) | Ölçme Güvenirliği: Türleri ve saptama yöntem | Kütüphane ve internet kaynaklarından araştırılacak kavramlar ve ilkeler Anahtar Güvenirliği Puanlama Güvenirliği Tek ve çok puanlayıcı tutarlılığı Yanıtlama Güvenirliği Tek denek güvenirliği Deneklerarası güvenirlik Yazarlar: Thorndike, Guilford, Gronlund |
| 9) | Güvenirlik Yöntemleri | Kütüphane ve internet kaynaklarından tanım, formül ve ilkelerin taranması Test-Tekrar test Test-Eşdeğer test Eş-yarılar (Spearman-Brown) Güvenirliği |
| 10) | Eğitimde nasıl ölçeriz? | Kağıt-kalem testleri Katkı beklentili ölçmeler * Geniş katkı beklentili (Açık uçlu) ölçmeler * Kısıtlı katkı beklentili ölçmeler Kısa cevaplı madde kalıpları: Soru kalıbı, Eşleme, Eksiği tamamlama Yazarlar: Thorndike, Gronlund, Haladyna, Sternberg |
| 11) | Eğitimde nasıl ölçeriz? | Seçki beklentili ölçeklerin yapısal ve işlevsel özelliklerini araştır. * İki zıt seçenekli (D/Y, E/H vb.) maddeler * Çoktan seçmeli maddeler * Likert türü maddeler * Q-sort, Forced-Choice, Semantic differential Olumlu ve olumsuz örnekler bul; Olası üstünlüklerini ve yetersizliklerini tartış Yazarlar: Thorndike, Gronlund, Haladyna, Sternberg |
| 12) | Madde Analizi | Excel ile çoktan seçmeli test veri matrisi üret Öğrencilerin alt boyutlardan aldıkları ve tüm testten aldıkları puanları hesapla; Madde güçlüklerini; Madde ayırt-etme güçlüklerini Madde varyanslarını Spearman-Brown, K-R-20 ve K-R-21, Cronbach Alpha güvenirliklerini hesapla. Güçlü ve zayıf maddelerin karşılaştırmalı örneklerini göster. Yazarlar: Thorndike-Guilford |
| 13) | Değerlendirme * Öğrenci Değerlendirme * Program değerlendirme * Ölçek değerlendirme | Öğrenci değerlendirme Farklı ölçümlerden elde edilen verilerin toplanması Ham puanların standart puanlara çevrilmesi Ölçeklerin ağırlıklandırılması Ölçüt bağıl değerlendirme Konum bağıl değerlendirme Dereceli başarı notu verme. |
| 14) | Genel özet ve deneme sınavı | Dersin izlencesi üzerinde genel bir özet yapılır. Karşılıklı sorular ve yanıtlar paylaşılır. Öğrenciler tarafından hazırlanmış final soru örneklerinden oluşan bir değerlendirme denemesi yapılır. Final sınavının kuralları hatırlatılır |
| Ders Notları / Kitaplar: | Thorndike, R.M., Thorndike-Christ, T. (2010). Measurement and evaluation in psychology and education (8th ed.). Pearson. |
| Diğer Kaynaklar: | American Educational Research Association (1999). Standards for educational and psychological testing. Washington DC: Author. American Psychiatric Association (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed. – text revision). Washington DC: Author. Hambleton, R.K., Swaminathan, H., & Rogers, H.J. (1991). Fundamentals of item response theory. London: Sage. Hopkins, K.D. (1998). Educational and psychological measurement and evaluation (8th ed.). Upper Saddle River, NJ: Merrill – Pearson. Kubiszyn, T. & Borich, G. (2007). Educational testing and measurement: Classroom application and practice (8th ed.). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc. |
| Yarıyıl İçi Çalışmaları | Aktivite Sayısı | Katkı Payı |
| Devam | 14 | % 14 |
| Ödev | 14 | % 14 |
| Ara Sınavlar | 1 | % 14 |
| Final | 1 | % 58 |
| Toplam | % 100 | |
| YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI | % 42 | |
| YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI | % 58 | |
| Toplam | % 100 | |
| Aktiviteler | Aktivite Sayısı | Süre (Saat) | İş Yükü |
| Ders Saati | 14 | 2 | 28 |
| Ödevler | 14 | 1 | 14 |
| Ara Sınavlar | 1 | 10 | 10 |
| Final | 1 | 16 | 16 |
| Toplam İş Yükü | 68 | ||
| Etkisi Yok | 1 En Düşük | 2 Düşük | 3 Orta | 4 Yüksek | 5 En Yüksek |
| Dersin Program Kazanımlarına Etkisi | Katkı Payı | |
| 1) | Okul psikolojik danışmanları öğrencilerin ve danışanların gelişimini desteklemek, potansiyellerini ortaya çıkarmak ve ihtiyaca yönelik hizmet sunabilmek için uygun ölçme ve değerlendirme yöntemlerini bilir ve kullanır; temel ölçme de değerlendirme türlerini birbirinden ayırt edebilir ve standartlaştırılmış ve standartlaştırılmamış ölçmenin temel kavramlarını bilir. | |
| 2) | Okul psikolojik danışmanları bireyin iyilik halini destekleyecek şekilde yaşam boyu gelişimi ve öğrenmeyi ilke edinir ve bu durumu mesleki her türlü uygulamasına, kişisel yaşam felsefesine, insana bakış açısına yansıtır. | |
| 3) | Okul psikolojik danışmanları teknoloji ve bilişim becerilerini kullanarak yeni beceriler geliştirir; gelişimsel ve kapsamlı okul psikolojik danışma programlarını hazırlamada, alanyazını izlemede, kayıt tutmada, araştırmalarda, veri analizlerinde teknoloji kullanabilir. | |
| 4) | Okul Psikolojik danışmanları yaşam döngüsündeki gelişimsel basamaklar hakkındakigelişim kuramlarını (bilişsel, duygusal, fiziksel, ahlaki, tinsel) ve kavramları bilir; psikosoyal ve kültürel faktörlerin insan gelişimi üzerindeki derin etkisinin farkındadır; gelişimsel krizler için çözüm yolları önerebilir. | |
| 5) | Okul Psikolojik danışmanları çokültürlülük kavramını bilir ve belirli grupların (din, etkin köken, politik duruş, sosyoekonomik düzeye bağlı toplumsal sınıflar, dil, cinsel tercih, inanç sistemi, yaş grupları, özel gereksinimli bireyler) kültürel ihtiyaçlarını fark eder; her bireyin okul psikolojik danışma programına ulaşmasını kolaylaştırır; kültürel ihtiyaçlara uygun müdahaleler ile cevap verir. | |
| 6) | Okul psikolojik danışmanları insanın değişim aşamalarını kapsayan süreci psikolojik danışma kuramları çerçevesinde bilir; danışana uygun amaç belirlemede, amaçlarına ulaşmada ve yaşam durumları ile başetme kapasitelerini arttırmada danışanlara yardım edecek etkili psikolojik danışma becerilerini sergiler. | |
| 7) | Okul psikolojik danışmanları mesleki etik kurallara ve yasal yükümlülüklere bağlıdır ve buna göre hareket eder; etik ikilemlerde ilgili kişileri bilgilendirir; etiğe uygun olarak profesyonel mesleki yeterliliğini ve gelişimini sürdürür. | |
| 8) | Okul psikolojik danışmanları kapsamlı ve gelişimsel okul psikolojik danışma programları tasarlar ve uygularlar ve yönetirler; grup rehberlik etkinlikleri, grupla psikolojik danışma uygulamaları, bireysel psikolojik danışma hizmeti sunar | |
| 9) | Okul psikolojik danışmanları mesleki ve kişisel anlamda güçlü yanlarını, sınırlılıklarını ve bireysel niteliklerini bilir; etkili bir meslek elemanı olmak için gerekli kişilik özelliklerini, bilgi ve temel becerilere sahiptir, mesleki bilgileri sürekli yeniler, gerektiğinde süpervizyon alır; mesleğin güçlenmesi için aktif olarak destek sağlar; mesleğin savunuculuğunu yapar. | |
| 10) | Okul psikolojik danışmanları intihar, doğal afet gibi kriz durumlarında okul krize müdahale programları geliştirir, uygular ve değerlendirir; disiplinlerarası afet çalışmalarında yer alır, psikolojik ilk yardım hizmetini sunar. | |
| 11) | Okul psikolojik danışmanları bireyler, veliler, öğretmenler, yöneticiler, ve kurumlara rehberlik, gelişimsel ihtiyaçlar, problemler, programlar ve okuldaki etkinlikler ile ilgili konsültasyon çalışmaları yapar; gruplara yönelik program geliştirir, bilgi kaynaklarına ulaşır. | |
| 12) | Okul psikolojik danışmanları araştırma yöntemlerini ve istatistiksel analizleri bilir ve uygular; paydaşlarla araştırma sonuçlarını paylaşır ve yorumlar; program değerlendirmede araştırma sonuçlarından yararlanır. | |
| 13) | Okul psikolojik danışmanı uygulamaları ile ilgili kayıtları tutar, okul personeline, anne-babalara refere kurumlarını tanıtır ve bu kurumlardan destek alma konusunda paydaşlara yardım eder. | |
| 14) | Okul psikolojik danışmanı yürürlükteki özel eğitimle ilgili hukuki temelleri tanır, özel eğitime ihtiyaç duyan bireyleri belirler ve yönlendirir. | |
| 15) | Okul psikolojik danışmanları eğitim sistemlerini, öğrenme yaklaşımlarını, öğrenmeyi etkileyen faktörleri bilir, eğitimle ile ilgili sorunlara eleştirel düşünme yaklaşımı geliştirir; öğrencilerin gelişimini artırmak amacıyla sorun odaklı çözümleri psikolojik danışma programına dahil eder. |