| TARİH (TÜRKÇE, TEZLİ) | |||||
| Yüksek Lisans | TYYÇ: 7. Düzey | QF-EHEA: 2. Düzey | EQF-LLL: 7. Düzey | ||
| Ders Kodu | Ders Adı | Yarıyıl | Teorik | Pratik | Kredi | AKTS |
| TAR5113 | Osmanlı Türkçesi I | Bahar | 3 | 0 | 3 | 8 |
| Bu katalog bilgi amaçlıdır, dersin açılma durumu, ilgili bölüm tarafından yarıyıl başında belirlenir. |
| Öğretim Dili: | Turkish |
| Dersin Türü: | Departmental Elective |
| Dersin Seviyesi: | LİSANSÜSTÜ |
| Dersin Veriliş Şekli: | Yüz yüze |
| Dersin Koordinatörü: | Doç. Dr. FİKRET YILMAZ |
| Dersi Veren(ler): |
Prof. Dr. NEJDET ÖZTÜRK |
| Dersin Amacı: | Dersin ilk amacı, öğrencilerin Osmanlıca matbu metin okuma becerilerini ve Osmanlı hukuk terminolojisine hakimiyetlerini geliştirmektir. Dersin ikinci amacı, belgelerin şekil ve içerik özelliklerinin yanında, tarihi bağlam içindeki anlamını tespit ve tahlil etmeyi öğretmektir. Bu sayede öğrenciler diplomatik (belgebilim) ve belgelerin bağlam içinde analizi yöntemleri hakkında akademik seviyede bilgi sahibi olurlar. Dersin üçüncü amacı ise, dijital çağda Osmanlıcayı yeniden düşünmeyi teşvik etmektir. Bu doğrultuda dönemin ilk yarısında yapay zekâ destekli çeviri araçları uygulamalı olarak tanıtılacaktır. |
|
Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler; Bu dersin sonunda öğrenciler; 1. 19. yüzyıl ile 20. yüzyılın başında yayımlanmış matbu Osmanlıca metinleri, diplomatik disiplini çerçevesinde ve kaynakların tarihi bağlamını analiz etme yetkinliği kazanarak okuyup tahlil edebileceklerdir. 2. Osmanlı vakıf hukukunun erken modern dönemden modern döneme devredilen hukuki norm ve pratikleri hakkında bilgi sahibi olacaklardır. 3. Yapay zekâ destekli çeviri araçlarının temel prensiplerini öğrenerek, bu araçların geliştirmesinde katkısı olabilecek Osmanlıca uzmanları olmak yolunda birikim elde edeceklerdir. 4. CATMA (Computer Assisted Text Markup and Analysis) yazılımını kullanmayı öğreneceklerdir ve bu araç ile Osmanlıca bir metni tahlil edebileceklerdir. |
| Osmanlıca matbu kaynakları okumak ve tahlil etmek, CATMA yazılımını kullanarak metin tahlili yapmak. Dersin öğretim yöntemleri klasik öğrenme yöntemlerinin yanı sıra teknoloji destekli öğrenme şeklindedir. |
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık |
| 1) | Giriş Diplomatikten Paleografyaya, Osmanlıcadan Yapay Zekaya | |
| 2) | Belge Bilimi ve Yazı Türleri | Başvuru Kaynağı Kütükoğlu, 55-68. Ergin 92-106. Ergin 95-97. Belge Fetâvâ-yı Ali Efendi Dijital Görüntü İşleme ve Çeviri Google Translate |
| 3) | Fetva Mecmuaları | Belge Fetâvâ-yı Ali Efendi Dijital Derin Öğrenme ile Transkripsiyon Akis |
| 4) | Fetva Mecmuaları | Belge Fetâvâ-yı Ali Efendi Dijital OCR ve THR Lexiqamus Transkribus A systematic review of Transkribus in published research |
| 5) | Fetva Mecmuaları | Belge Fetâvâ-yı Ali Efendi Dijital Doğal Dil İşleme (NLP) ChatGPT How ChatGPT works and AI, ML & NLP Fundamentals |
| 6) | Ara Sınav | |
| 7) | Mevzuat Neşri | Belge Düstur Dijital Metin Analizine Giriş CATMA From TACT to CATMA or A mindful approach to text annotation and analysis |
| 8) | Mevzuat Neşri | Belge Düstur Dijital Metin İşleme ve Etiketleme CATMA |
| 9) | Mevzuat Neşri | Belge Düstur Dijital Etiketleme ve Kategorilendirme CATMA |
| 10) | İlmiyye Yayıncılığı | Belge Ceride-i İlmiyye Dijital Analiz ve İstatistik Araçları CATMA |
| 11) | İlmiyye Yayıncılığı | Belge Ceride-i İlmiyye Dijital İleri Seviye Etiketleme ve Analiz CATMA |
| 12) | İlmiyye Yayıncılığı | Belge Ceride-i İlmiyye Dijital Proje Geliştirme CATMA |
| 13) | İlmiyye Yayıncılığı | Belge Ceride-i İlmiyye |
| 14) | Proje Ödevi Sunumu CATMA proje ödevi sunumları. |
| Ders Notları / Kitaplar: | |
| Diğer Kaynaklar: | Başvuru Kaynakları Necmiye Alpay. Türkçe Sorunları Kılavuzu. İstanbul: 2015. (Ders için zorunlu kaynaktır.) Sir James W. Redhouse. Turkish and English Lexicon. İstanbul: Çağrı Yayınları. (Ders için zorunlu kaynaktır.) Faruk Kadri Timurtaş. Osmanlı Türkçesine Giriş. İstanbul: 2018. Ferit Devellioğlu. Osmanlıca –Türkçe Ansiklopedik Sözlük. Şemseddin Sâmi, Kamus-ı Türki. Mübahat S. Kütükoğlu. Osmanlı Belgelerinin Dili: Diplomatik. İstanbul: 1998. Matbu Osmanlıca Kaynaklar Fetâvâ-yı Ali Efendi Düstur Ceride-i İlmiyye Dergisi |
| Yarıyıl İçi Çalışmaları | Aktivite Sayısı | Katkı Payı |
| Toplam | % | |
| YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI | % 0 | |
| YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI | % | |
| Toplam | % | |
| Etkisi Yok | 1 En Düşük | 2 Düşük | 3 Orta | 4 Yüksek | 5 En Yüksek |
| Dersin Program Kazanımlarına Etkisi | Katkı Payı | |
| 1) | Tarih Anabilim Dalı altında çeşitli bilim dallarında çalışarak, derinlemesine inceleme yapacaklar ve bu şekilde daha sağlam bilgiye ulaşacaklardır. | 3 |
| 2) | Bilimsel etik kurallarını iyi bir şekilde kavrayarak ortaya koydukları eserlerle tarih bilimine katkı sağlayacaklardır. | 4 |
| 3) | Neden-sonuç ilişkisi içerisinde tarihsel konuları değerlendirerek araştırma ve inceleme eserlerini ortaya koyacaklardır. | 4 |
| 4) | Araştırma alanıyla ilgili bir problem oluşturarak geliştirebilir ve probleme yönelik bağımsız bir şekilde çözüm metotları uygulayabilir. | 4 |
| 5) | Tarihsel verilere ulaşabilir, yorumlar, güvenirliliğini ve geçerliliğini değerlendirebilir. | 5 |